Hypertrofie en dilatatie

Auteur	J.S.S.G. de Jong
Co-Auteur
Moderator	J.S.S.G. de Jong
Supervisor
Lees meer over auteurschap op ECGpedia

Bij hypertrofie ontstaat een verdikking van de hartspier. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Linkerventrikelhypertrofie treedt op bij overbelasting van de linkerventrikel, zoals bij hypertensie of aortaklepstenose. Rechterventrikelhypertrofie treedt op bij overbelasting van de rechterventrikel, zoals bij longziekten die een verhoogde longweerstand geven, zoals longemboliën en longemfyseem. Er bestaat ook een aangeboren vorm van hypertrofie: hypertrofische obstructieve cardiomyopathie.

Bij dilatatie kan de wand de verhoogde druk niet aan en rekt deze op. Dit is met name het geval bij de atria en de rechterkamer, omdat de wand daar maar dun is en de spanning op de wand snel toeneemt bij oplopende druk.

Linkerventrikelhypertrofie

Linkerkamerhypertrofie op doorsnede

Bij hypertrofie van de linkerventrikel worden de QRS-complexen qua hoogte en diepte veel groter dan normaal. Met name in de afleidingen V1-V6. Hierbij is in V1 de S-deflectie diep en in V5 de R-top hoog. Ook is er vaak een downsloping ST-depressie in de laterale afleidingen V5-V6, soms aangeduid met als een 'strain-patroon'.

Om de diagnose LVH te stellen, moet één van de volgende criteria aanwezig zijn:

• R in V5 of V6 + S in V1 > 35 mm. (het zogenoemde Sokolow-Lyon-criterium)
• R > 26 mm in V5 of V6;
• R > 20 mm in I, II of III;
• R > 12 mm in AVL (mits geen LAFB);

Het Cornell-criterium maakt onderscheid tussen mannen en vrouwen om de diagnose te kunnen stellen:

• R in AVL en S in V3 > 28 mm bij mannen
• R in AVL en S in V3 > 20 mm bij vrouwen

• Voorbeelden van linkerventrikelhypertrofie
• 

  Ecg van een patiënt met LVH volgens de Sokolow-Lyon-criteria

• 

  Ecg met extreme LVH. Deze patiënt had ook een stijging van de hartenzymen als gevolg van subendocardiale ischemie bij de hypertrofie.

• 

  Patiënt met extreme LVH bij een aortaklepstenose

Rechterventrikelhypertrofie

R groter dan S in V1

Rechterventrikelhypertrofie wordt met name veroorzaakt door longziekten en congenitale hartziekten. Op het ecg toont I een negatief QRS en V1 een positief QRS.

• R > S in V1 (waarbij de R > 0,5 mV is)
• Rechterasdraai (> +90 graden)

Linkeratriumbelasting

Criteria voor LA-hypertrofie/-overbelasting:

P met breed (> 0,04 sec.) en diep negatief (> 1 mm), terminaal deel in V1, en/of P > 0,12 sec. in I en/of II

Linkeratriumdilatatie

Linkeratriumdilatatie met bijbehorende ecg-afwijkingen.

Linkeratriumdilatatie in V1.

Linkeratriumdilatatie op een 12-kanaals-ecg

Linkeratriumbelasting ontstaat met name bij een mitralisinsufficiëntie. Bij linkerboezemhypertrofie toont het ecg (V1) een diep en breed (toename van de activatieduur) tweede deel van de bifasische P-top. Dit deel is meestal negatief (vector is posterior georiënteerd).

Rechteratriumbelasting

Criteria voor RA-hypertrofie/-overbelasting:

P > 2,5 mm in II en/of III en/of aVF, en/of P > 1,5 mm in V1(eerste, positieve deel → vector is anterior georiënteerd)).

Rechteratriumdilatatie

Rechteratriumdilatatie

Rechteratriumbelasting kan een aanwijzing zijn voor een hoge druk in de arteria pulmonalis, bijvoorbeeld bij een longembolie. Op het ecg (V1) is een groot, eerste deel van de bifasiche P-top een teken voor rechterboezemhypertrofie. De breedte van de P-top blijft normaal. De toename in de activatieduur van het rechteratrium valt samen met die van het linkeratrium en zal dus niet detecteerbaar zijn.

Biatriale belasting

Bifasische P in V1 > 0,04 sec., positief initieel deel > 1,5 mm en een negatief terminaal deel > 1 mm

Biatriale belasting vertoont op het ecg tekenen van zowel rechter- als linkeratriumhypertrofie. V1 laat een groot, eerste deel van de bifasische P-top en een diep, breed, tweede deel van de bifasische P-top zien.