Ectopische slagen
Naast de sinusknoop zijn er andere gebieden in het hart die de pacemakerfunctie kunnen overnemen, wanneer de normale prikkelvorming niet goed werkt of uitvalt. Deze gebieden worden potentiële of ectopische pacemakers genoemd. Pacemakeractiviteit kan uit de atria (60-80), AV-knoop (40-60) en uit de ventrikels (20-40) komen. Wanneer de op dat moment dominante pacemaker (normaal de SA-knoop) langzamer vuurt dan normaal dan zal de automaciteit door een sneller vurend ectopische foci worden overgenomen. Soms vuren hartcellen ook spontaan. Dat kan een extra hartslag veroorzaken, die 'tussendoor' of 'extra' komt. Afhankelijk van de oorsprong zijn het boezemextrasystoles of kamerextrasystoles.
| Celltype | Frequency | QRS width (*) |
|---|---|---|
| SA node (not ectopic) | 60-100 bpm | narrow |
| Atrial | 55-60 bpm | narrow |
| AV Nodal ectopic pacemaker | 45-50 bpm | narrow |
| His bundle | 40-45 bpm | narrow |
| Bundle branch | 40-45 bpm | narrow or wide |
| Purkinje cells | 35-40 bpm | wide |
| Myocardial cells | 30-35 bpm | wide |
(*) QRS width can only be narrow if the conduction system downstream is normal (i.e. no bundle branch block)
Voorbeelden van ritmestoornissen door ectopische complexen
Boezemextrasystole Ventrikelextrasystole Atriaal ritme Wandering pacemaker AV-nodale complexen